(راهنمای جامع برای مستأجران و موجران)
مقدمه:
در بسیاری از دعاوی املاک به‌ویژه در حوزه املاک تجاری، اصطلاحات سرقفلی و حق کسب و پیشه زیاد شنیده می‌شود. این دو مفهوم از پایه با هم تفاوت دارند و آگاهی از این تفاوت‌ها می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های مالی و حقوقی تأثیرگذار باشد. در این مقاله به زبان ساده و کاربردی این دو اصطلاح را بررسی می‌کنیم.
سرقفلی چیست؟
سرقفلی مبلغی است که مالک در ابتدای انعقاد قرارداد اجاره، بابت واگذاری حق بهره‌برداری از موقعیت و اعتبار ملک تجاری از مستأجر دریافت می‌کند.
سرقفلی طبق قانون روابط موجر و مستأجر سال ۱۳۷۶ به رسمیت شناخته شده و انتقال یا مطالبه آن وابسته به توافق طرفین است.
ویژگی‌های سرقفلی:
– قابل دریافت در ابتدای قرارداد
– مبتنی بر توافق است (بدون توافق، حقی ایجاد نمی‌شود)
– حتی بدون فعالیت مستأجر، ارزش ملک تجاری باقی می‌ماند
– قابل انتقال به غیر است (اگر توافق شده باشد)
حق کسب و پیشه چیست؟
حق کسب و پیشه حقی است که مستأجر با سال‌ها فعالیت مستمر و جلب مشتری در یک ملک تجاری به دست می‌آورد.
این حق ریشه در قانون روابط موجر و مستأجر سال ۱۳۵۶ دارد و برای مستأجر یک نوع «حق معنوی و تجاری» به وجود می‌آورد.
ویژگی‌های حق کسب و پیشه:
– به مرور زمان و با فعالیت ایجاد می‌شود
– الزامی و قانونی است (حتی بدون توافق)
– مستأجر در برابر تخلیه حمایت بیشتری دارد
– در تعیین حق و حقوق هنگام تخلیه بسیار اثرگذار است
تفاوت‌های کلیدی سرقفلی و حق کسب و پیشه:
موضوع سرقفلی حق کسب و پیشه
مبنای قانونی قانون ۱۳۷۶ قانون ۱۳۵۶
ایجاد حق فقط با توافق بدون توافق و با فعالیت مستمر
زمان دریافت در ابتدای اجاره در زمان تخلیه و فسخ
انتقال به غیر مشروط به توافق پیچیده‌تر و محدودتر
میزان حمایت مستأجر محدود قوی‌تر و حمایتی‌تر
چرا آگاهی از این تفاوت‌ها مهم است؟
بسیاری از اختلافات میان موجر و مستأجر به دلیل ناآگاهی از این مفاهیم شکل می‌گیرد.
تشخیص این که قرارداد تابع کدام قانون است، می‌تواند مسیر دعوا را کاملاً تغییر دهد.
در طرح دعاوی تخلیه، مطالبه حقوق مستأجر، تعیین اجرت‌المثل و… این تفاوت‌ها تعیین‌کننده هستند.
مشاوره حقوقی رایگان در مؤسسه دادپناه ایرانیان:
ما در موسسه حقوقی دادپناه ایرانیان، با تجربه عملی در صدها پرونده سرقفلی، تخلیه، و دعاوی تجاری، آماده‌ایم تا به شما مشاوره رایگان و دقیق ارائه دهیم.