راه‌حلی سریع و خصوصی برای حل اختلافات
در بسیاری از اختلافات، رسیدن به نتیجه از مسیر دادگاه ممکن است سال‌ها طول بکشد. اما آیا همیشه باید راه‌حل را در پشت درهای دادگاه جست‌وجو کرد؟ «داوری» یکی از روش‌های جایگزین و کارآمد برای حل اختلاف است که هم برای اشخاص و هم برای شرکت‌ها می‌تواند راهگشا باشد.
داوری چیست؟
داوری یعنی ارجاع اختلاف به یک شخص یا نهاد بی‌طرف (داور) به‌جای مراجعه به دادگاه. داور پس از شنیدن اظهارات طرفین، رأی نهایی صادر می‌کند که اصولاً مانند رأی دادگاه الزام‌آور است.
چه کسانی می‌توانند داور شوند؟
به‌طور کلی، هر فردی که طرفین به او اعتماد داشته باشند، می‌تواند به‌عنوان داور انتخاب شود، به شرط آنکه:
– اهلیت قانونی داشته باشد
– منافع شخصی در دعوا نداشته باشد
– مورد توافق طرفین باشد
بعضی‌ها ترجیح می‌دهند از وکیل یا قاضی بازنشسته به‌عنوان داور استفاده کنند تا رأی تخصصی‌تری دریافت کنند.
شرط داوری در قرارداد چیست؟
اگر در یک قرارداد بنویسیم: «در صورت بروز اختلاف، موضوع به داوری آقای … ارجاع خواهد شد» این شرط به‌صورت قانونی، جای دادگاه را می‌گیرد و طرفین موظف‌اند اختلاف را از این مسیر حل کنند.
حتی اگر چنین شرطی نباشد، پس از بروز اختلاف هم می‌توان داور تعیین کرد، به شرط رضایت طرفین.
تفاوت داوری با دادگاه
داوری و دادگاه، هر دو راه‌هایی برای حل اختلاف هستند، اما تفاوت‌های مهمی با هم دارند:
1. سرعت رسیدگی:
داوری معمولاً بسیار سریع‌تر از دادگاه است. در حالی‌که فرایند قضایی ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد، داوری اغلب در مدت کوتاه‌تری (بین ۱ تا ۶ ماه) به نتیجه می‌رسد.
2. هزینه‌ها:
هزینه داوری معمولاً قابل توافق بین طرفین است و بسته به موضوع و داور، می‌تواند مدیریت‌پذیر باشد. در مقابل، هزینه دادرسی در دادگاه طبق تعرفه‌های قانونی محاسبه می‌شود و ممکن است بالاتر باشد.
3. محرمانگی:
جلسات داوری خصوصی هستند و محتوای دعوا فاش نمی‌شود؛ در حالی‌که جلسات دادگاه عمومی است مگر در موارد خاص.
4. انتخاب رسیدگی‌کننده:
در داوری، طرفین می‌توانند داور مورد اعتماد خود را انتخاب کنند؛ اما در دادگاه، قاضی توسط سیستم قضایی تعیین می‌شود و طرفین نقشی در انتخاب او ندارند.
5. الزام‌آوری رأی:
رأی داور در صورتی که طبق قانون صادر شده باشد، همانند رأی دادگاه الزام‌آور و قابل اجراست. اما امکان اعتراض به رأی داور در موارد مشخصی وجود دارد (مثل تخلف از حدود صلاحیت یا عدم رعایت اصول دادرسی
نقش وکیل در داوری چیست؟
برخلاف تصور رایج، حضور وکیل در داوری نه‌تنها ضروری است، بلکه در برخی موارد تعیین‌کننده نتیجه نهایی است.
یک وکیل باتجربه می‌تواند:
– شرط داوری را به‌درستی در قرارداد بگنجاند
– در انتخاب داور بی‌طرف و مطمئن کمک کند
– در جلسه رسیدگی از حقوق موکل دفاع کند
– از رأی داور، در صورت لزوم، درخواست ابطال کند
هزینه و مدت‌زمان داوری چقدر است؟
هزینه داوری معمولاً توافقی است و بسته به موضوع اختلاف و میزان تخصص داور می‌تواند متفاوت باشد.
از نظر زمانی، اغلب دعاوی در داوری بین ۱ تا ۶ ماه حل‌وفصل می‌شوند؛ در حالی‌که در دادگاه‌ها، همین روند ممکن است ۲ تا ۳ سال طول بکشد.
چه کسانی بهتر است به داوری فکر کنند؟
داوری فقط مخصوص شرکت‌ها و قراردادهای تجاری نیست. بسیاری از اشخاص حقیقی هم می‌توانند با درج شرط داوری در قراردادهایشان، مسیر ساده‌تری برای حل اختلافات پیش‌بینی کنند.
اشخاص حقیقی:
– کسانی که قرارداد مشارکت در ساخت، پیمانکاری ساختمان یا معاملات ملکی می‌بندند
– افرادی که قرارداد اجاره با مبلغ بالا یا شرایط خاص منعقد می‌کنند
– کسانی که درگیر قراردادهای مشارکت کاری یا سرمایه‌گذاری خصوصی هستند
– فروشندگان یا خریداران کالاهایی که ممکن است در آینده دچار اختلاف شوند
اشخاص حقوقی و شرکت‌ها:
– شرکت‌هایی که در معاملات یا پروژه‌های بلندمدت فعالیت دارند
– طرفین قراردادهای پیمانکاری، ساختمانی، تأمین کالا یا خدمات
– مؤسسات یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری و استارتاپ‌ها که به محرمانگی اختلافات‌شان اهمیت می‌دهند
اگر در قراردادهای خود شرط داوری دارید یا قصد دارید اختلاف را از مسیر داور پیگیری کنید، ما در موسسه حقوقی دادپناه ایرانیان آماده‌ایم تا با تجربه حرفه‌ای در کنار شما باشیم.
مشاوره رایگان با وکیل متخصص داوری – همین حالا تماس بگیرید